เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2565 ประมุขของรัฐและผู้นำรัฐบาลจากสหภาพยุโรป (อียู) 27 ประเทศ และสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) 9 ประเทศ รวมตัวกันที่กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม ในการประชุมสุดยอดสหภาพยุโรป- อาเซียน (EU-ASEAN Commemorative Summit) เนื่องในโอกาสครบรอบ 45 ปี ความสัมพันธ์ทางการทูตของสหภาพยุโรป-อาเซียน Prof. Dr. Tang Zhimin ผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ (CASPIM) แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับพัฒนาการใหม่ในความสัมพันธ์ระหว่างสองกลุ่มภูมิภาคที่ก้าวหน้าที่สุดในโลกในการให้สัมภาษณ์ล่าสุดกับ Xinhua News ดังนี้
อาเซียนและสหภาพยุโรปเป็นคู่ค้าที่สำคัญ ในปี 2564 สหภาพยุโรปมีบัญชีการค้า คิดเป็นร้อยละ 7.2 (116.5 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ) จากการนำเข้าของอาเซียน ซึ่งใหญ่เป็นอันดับสองของโลก (นอกชาติสามาชิกอาเซียน) รองจากจีน และการส่งออกของอาเซียนคิดเป็นร้อยละ 8.9 (152.6 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ) ซึ่งใหญ่เป็นอันดับสามของโลก (นอกชาติสามาชิกอาเซียน) รองจากจีนและสหรัฐอเมริกา (ตารางที่ 1)
ตารางที่ 1 การค้าระหว่างอาเซียนกับคู่ค้ารายใหญ่
| ประเทศ | การนำเข้าของอาเซียน ปี 2021 | การส่งออกของอาเซียน ปี 2021 | ||
| พันล้านเหรียญสหรัฐฯ | % | พันล้านเหรียญสหรัฐฯ | % | |
| สหรัฐอเมริกา | 109.1 | 6.7 | 257.1 | 15.0 |
| สหภาพยุโรป (27) | 116.5 | 7.2 | 152.6 | 8.9 |
| อาเซียน | 340.6 | 21.0 | 369.8 | 21.6 |
| จีน | 387.0 | 23.8 | 282.1 | 16.5 |
| ญี่ปุ่น | 125.4 | 7.7 | 114.0 | 6.7 |
| โลก | 1,623.8 | 100.0 | 1.713.0 | 100% |
ที่มา: เรียบรียงโดย CASPIM บนฐานข้อมูลของ Trade Map
ส่วนการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศของสหภาพยุโรปในอาเซียนปี 2564 คิดเป็นร้อยละ 14.8 (26.5 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ) สูงเป็นอันดับสองของโลกรองจากสหรัฐอเมริกา (ตารางที่ 2)
ตารางที่ 2 การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) ในอาเซียนจากคู่ค้ารายใหญ่
| ประเทศ | การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ ปี 2021 | |
| พันล้านเหรียญสหรัฐฯ | % | |
| สหรัฐอเมริกา | 40.2 | 22.5 |
| สหภาพยุโรป (27) | 26.5 | 14.8 |
| อาเซียน | 23.5 | 13.1 |
| จีน | 13.8 | 7.7 |
| ญี่ปุ่น | 11.9 | 6.6 |
| โลก | 179.2 | 100 |
ที่มา: ASEANstats
ในขณะนี้สหภาพยุโรปมี FTA แบบทวิภาคีกับประเทศในอาเซียนเพียง 2 ฉบับ ได้แก่ สิงคโปร์และเวียดนาม ดังนั้นหวังว่าการประชุมสุดยอดนี้อาจเป็นแรงผลักดันให้การเจรจา FTA ระหว่างสหภาพยุโรปกับไทยและมาเลเซียกลับมาดำเนินการอีกครั้ง และบรรลุข้อตกลง FTA กับอินโดนีเซีย สิ่งนี้อาจผลักดันให้ FTA สหภาพยุโรป-อาเซียนในระดับภูมิภาคเป็นเป้าหมายระยะยาวในอนาคต
สหภาพยุโรปและอาเซียนกลายเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2020 และรับรอง แผนปฏิบัติการเพื่อดำเนินการตามความเป็นหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์สหภาพยุโรป-อาเซียน (2023-2027) เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2565 ในการประชุมสุดยอดครั้งนี้ สหภาพยุโรปได้มอบเงินสนับสนุนที่คาดว่าจะได้รับประมาณ 10,000 ล้านยูโรสำหรับโครงการ Team Europe Initiative on Sustainable Connectivity เพื่อดำเนินการยุทธศาสตร์ Global Gateway ในภูมิภาคอาเซียน
ในทางการเมือง การประชุมสุดยอดตอบสนองความต้องการของทั้งสหภาพยุโรปและอาเซียนในการแสวงหาและเสริมสร้างความเข้มแข็งความเป็นหุ้นส่วนในโลกแห่งการเผชิญหน้าระหว่างมหาอำนาจ อาเซียนยังใช้โอกาสนี้ในการยืนยันจุดยืนของตนในฐานะศูนย์กลางในอินโดแปซิฟิก ดังถ้อยแถลงของผู้นำร่วมของการประชุมสุดยอดว่าด้วยการเปิดกว้าง (open) ครอบคลุม (inclusive) โปร่งใส (transparent) และกฎเกณฑ์ (rules) บนพื้นฐานสถาปัตยกรรมในภูมิภาค (Regional Architecture) อินโดแปซิฟิกซึ่งมีอาเซียนเป็นศูนย์กลาง
เรียบเรียงโดย: ศูนย์อาเซียน-จีนศึกษา สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์
แหล่งที่มา:
https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/international-summit/2022/12/14/
https://data.aseanstats.org/fdi-by-sources-and-sectors
รูปภาพ:
https://www.consilium.europa.eu/en/media-galleries/international-summit/2022-12-14-eu-asean/?slide=1